Het imago van de aardappel is tegenwoordig niet al te best: er zitten koolhydraten in en is daardoor volgens velen een echte dikmaker… Maar is het terecht dat de aardappel dit imago heeft? Als we terugkijken in de geschiedenis wordt duidelijk dat de aardappel een zeer efficiënt gewas is wat eenvoudig te verbouwen en zeer voedzaam is. “Je zou kunnen zeggen dat het een van de belangrijkste voedingsmiddelen ter wereld is”, aldus prof. dr. Jaap Seidell, hoogleraar Voeding en gezondheid, VU Amsterdam. Waar is het misgegaan tussen ons en de aardappel?
Aanval op de aardappel
Op het allereerste aardappelcongres in Nederland ging ik op zoek naar het antwoord op deze vraag en was ik ook erg benieuwd hoe we het imago van deze vergeten groente (?) aan kunnen pakken. Er blijkt dat de aanval op de aardappel is begonnen rond 1980 toen meerdere onderzoeken van de Harvard University een relatie vonden tussen de aardappel en overgewicht. Zo volgde het ‘verbod’ op de aardappel en vele diëten volgen dit nog steeds. Maar wat blijkt nu? In deze onderzoeken wordt geen onderscheid gemaakt in de manier waarop aardappels worden gegeten… Ja, als je ieder dag friet eet snappen we de gevonden relatie wel.
Go, aardappel!
Wat veel mensen niet weten is dat de aardappel officieel tot de groenten behoort, puur door de manier van gebruik hebben wij zelf de aardappel verplaatst naar de zetmeelbronnengroep naast pasta en rijst. Onterecht als je naar de samenstelling van de aardappel kijkt waarbij er meer overlap met andere groentesoorten is dan met rijst of pasta. Wat maakt de aardappel nog meer goed voor ons? Het zit vol met vezels, resistent zetmeel en vitamine C. Met aardappels kom je gemakkelijk aan de aanbevolen hoeveelheid vezels per dag wat je immuunsysteem ten goede komt. Het resistente zetmeel heeft een gunstige werking op de darmen, die ons bij een juiste werking weer beschermen tegen ziektes. Daarnaast geven (onbewerkte) aardappels je snel een verzadigd gevoel waardoor je er niet snel te veel van eet, iets wat vaak het probleem is bij overgewicht.
Wat zullen we doen met de aardappel
De producten die van aardappels gemaakt worden zoals friet en chips zijn de boosdoeners van het slechte imago van de aardappel en deze producten kun je dan ook beter links laten liggen. Dit geldt voornamelijk voor mensen die overgewicht hebben, want van een frietje of een zakje chips op z’n tijd wordt de gemiddelde mens echt niet direct te dik. Het gaat om het geheel in jouw voedingspatroon. Maar hoe zou je de aardappel nu op z’n ‘gezondst’ kunnen eten? Door deze te koken en vervolgens af te laten koelen en daarna op te eten, in een aardappelsalade bijvoorbeeld. Door het afkoelen komt er namelijk extra veel resistent zetmeel vrij, wat goed is voor de darmen. Je kunt de aardappels daarna bakken, dan neemt het resistent zetmeel wel wat af, maar is alsnog een stuk gezonder dan friet uit de frituur.
De aardappel in praktijk
Om het verhaal even wat praktischer te maken heb ik een aantal recepten op een rijtje gezet waarbij de aardappels op de meest gezonde manier bereid worden. Het gaat namelijk om het geheel, de bereiding, de variatie en combinatie met verschillende ingrediënten, dat is de sleutel voor een gezonde levensstijl.
Wat dacht je van een aardappel salade met broccoli, avocado en tonijn (hier kun je goed de ‘kook de aardappels een dag van tevoren truc’ voor gebruiken):
Of als je de aardappels als bijgerecht serveert:
En als je dan toch voor de frietjes gaat, wat zijn daar dan de beste aardappels voor? Van oudsher wordt gezegd dat de beste aardappel voor friet het ras ‘Bintje’ is. Er is alleen één probleem: de bint heeft in een bepaalde periode een goed zetmeelgehalte. Iets later in het seizoen bevat deze aardappel meer zetmeel. Wanneer er ontzettend veel zetmeel in de knol zit, gaat deze karameliseren tijdens het frituren en vormt daarmee een erg bruine korst. Dit is ook de reden dat professionele frietverwerkers niet kiezen voor Bintje, maar voor het ras Agria. Dit ras heeft een constante kwaliteit (het hele jaar door) en is verkrijgbaar bij de groentespeciaalzaak.
Zoals Jaap Seidell het heel juist verwoordde is het vooral tijd dat we met z’n allen wat minder overspannen doen over eenzijdige effecten van een bepaald voedingsmiddel, want het gaat om het grote geheel. Eet gevarieerd en bereid producten zo vers mogelijk en op de juiste manier. Iets waar ik altijd al een voorstander van ben geweest en ik weet nu zeker dat de aardappel hier goed in past. Is het imago van de aardappel na het lezen van deze blog al een beetje beter geworden?
